Skąd się bierze stan zapalny?

Rozróżniamy dwa rodzaje stanu zapalnego:

• Ostry stan zapalny – to zdrowa i niezbędna funkcja, która pomaga organizmowi atakować bakterie i inne obce substancje, które się w nim znajdą. Jeśli organizm jest zdrowy, perfekcyjnie działa schemat: wróg – atak – stan zapalny – wyciszenie – regeneracja. Ostry stan zapalny zazwyczaj spowodowany jest nagłym i specyficznym urazem, np. skaleczeniem, złamaniem, ale może być też przyczyną chorób, takich jak: ostre zapalenie oskrzeli, ból gardła, zapalenie zatok, a nawet zapalenie skóry. Ostry stan zapalny może trwać od kilku godzin do nawet kilku dni.
• Przewlekły stan zapalny – powstaje w wyniku przeciążenia organizmu, gdy rozwijają się w nim słabe, ale chroniczne zapalenia, które trwają miesiące, a nawet lata. Dzieje się tak, kiedy reakcja zapalna nie zostaje w porę i w pełni wygaszona. Przewlekły stan zapalny jest dość niebezpieczny, ponieważ nie daje jasnych, silnych i natychmiastowych objawów, a za to niepozorne i trudne do rozpoznania sygnały. Przewlekły stan zapalny uszkadza organizm i jest przyczyną wielu chorób oraz przedwczesnego starzenia się organizmu. Przyczyn jego powstania jest wiele – to przewlekłe infekcje, nadwaga i otyłość, nieprawidłowe odżywianie, niedobór witamin i minerałów, zaburzenia mikrobioty jelitowej, przewlekły stres, brak lub nadmiar aktywności fizycznej, zaburzenia snu, toksyny środowiskowe, używki (alkohol, papierosy), nadmierne przyjmowanie leków, nadmiar sztucznego światła i brak kontaktu z naturą.

Objawy stanu zapalnego

Objawy związane ze stanem zapalnym mogą różnić się między sobą w zależności od jego nasilenia. Do najczęstszych objawów możemy zaliczyć: gorączkę, miejscowe obrzęki, zaczerwienienia, dolegliwości bólowe, trudności i ból w normalnym poruszaniu uszkodzoną częścią ciała.

Objawy przewlekłego stanu zapalnego nie są już tak oczywiste
i często mogą wskazywać mylnie na np. niewłaściwy styl życia.
Do takich objawów zaliczamy przewlekłe zmęczenie, nadmierną senność lub bezsenność, brak energii, słabą odporność na inne infekcje, alergie, kłopoty z układem trawiennym, przybieranie
na wadze lub jej utrata, bóle w różnych miejscach (kości, mięśnie, narządy), bóle głowy.

Kiedy stan zapalny jest niebezpieczny?

W prawidłowych warunkach stan zapalny jest nam potrzebny
do walki z zakażeniami i patogenami, które atakują nasz organizm, do pełnej mobilizacji obrony immunologicznej, do naprawy uszkodzonych tkanek i pełnej równowagi organizmu, czyli
do homeostazy.

W przypadku zaś przewlekłego stanu zapalnego organizm postrzega własne tkanki jako źródło zagrożenia i wtedy samozapalnie staje się czynnikiem chorobotwórczym.
Taki stan przewlekłego zapalenia może prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych, a w przyszłości może przyczynić się także do rozwoju chorób nowotworowych. Istnieje zresztą wiele chorób, których patogeneza jest ściśle związana ze stanem zapalnym. Należą do nich wspomniane już nowotwory, ale też problemy skórne (trądzik, łuszczyca), endometrioza, cukrzyca typu 2, insulinooporność, RZS, osteoporoza, PCOS, Hashimoto, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby zapalne jelit, a nawet depresja.

Podejrzenie stanu zapalnego – jakie badania wykonać?

Najważniejszymi badaniami krwi pozwalającymi na stwierdzenie zapalenia są badanie CRP oraz OB. Wyniki tych badań mogą pokazać, że w organizmie toczy się stan zapalny, ale nie wskazują jego lokalizacji. To lekarz, na podstawie rozmowy z pacjentem
i po zleceniu badań pomocniczych, stawia diagnozę oraz ustala plan leczenia.

• CRP (białko C reaktywne) jest białkiem ostrej fazy uwalnianym do krwi we wczesnym stadium reakcji zapalnej. Jego stężenie
  we krwi zaczyna wzrastać po 4-6 godzinach od wykrycia bodźca zapalnego, podwaja się co 8 godzin i osiąga szczyt po 36-50 godzinach.

Wzrost stężenia CRP powyżej 10 mg/l świadczy o toczącym się zapaleniu bez względu na jego przyczynę. Wzrost stężenia CRP jest wyższy w zakażeniach bakteryjnych (10-krotny), niż w zakażeniach wirusowych (3-krotny). CRP szybko ulega normalizacji, gdy reakcja zapalna wygasa. W trakcie reakcji zapalnej badanie to uważa się
za czuły parametr, który pozwala obserwować rozwój stanu zapalnego.

U osób dorosłych wynik badania nie powinien przekraczać
0,3 mg/dL. Na wynik może mieć wpływ ciąża, palenie papierosów oraz niektóre z przyjmowanych leków.

• OB (Odczyn Biernackiego) – to badanie mierzące drogę opadania krwinek czerwonych. Normy tego badania różnią
  się w zależności od wieku i płci, a na wynik mogą wpływać także niektóre leki lub suplementy oraz ciąża lub miesiączka. Prawidłowe normy wyglądają następująco:

• 0-10 mm/h u dzieci
• 0-15 mm/h u mężczyzn przed 50 r. ż.
• 0-20 mm/h u kobiet przed 50 r. ż.
• 0-20 mm/h u mężczyzn po 50 r. ż.
• 0-30 mm/h u kobiet po 50 r. ż.

Jak zapobiegać stanom zapalnym w organizmie?

Dobra wiadomość jest taka, że ze stanami zapalnymi można
i trzeba walczyć. Przede wszystkim dietą i stylem życia.

1. Odżywcza, przeciwzapalna dieta to lekarstwo i najsilniejsze narzędzie w zmniejszaniu stanów zapalnych. Podstawą takiej diety powinny być:
2. Warzywa i owoce bogate w polifenole, flawonoidy, flawonole, antyoksydanty a także w witaminy C, A, E, D oraz z grupy B, czyli owoce jagodowe, zielone, pomarańczowe i czerwone owoce i warzywa.
3. Pełnoziarniste produkty zbożowe, które dostarczają błonnik pokarmowy oraz witaminy z grupy B, cynk, magnez i żelazo.
4. Tłuszcze roślinne, takie jak: oliwa z oliwek, oleje tłoczone
   na zimno (np. lniany, z czarnuszki, z ogórecznika, z wiesiołka), awokado, siemię lniane, nasiona konopi oraz orzechy.
   Są to źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3, które odgrywają znaczącą rolę w zwalczaniu stanów zapalnych.
5. Tłuste ryby morskie i owoce morza np. łosoś, makrela, halibut, tuńczyk, sardynki, śledzie, które są źródłem zarówno kwasów Omega-3, jak i witaminy D.
6. Fermentowane produkty mleczne bogate w probiotyki
   i prebiotyki.
7. Przyprawy, takie jak: kurkuma, czosnek, cynamon, imbir.
8. Warto też sięgać po kawę, zieloną herbatę, herbatę rooibos, czerwone wino wytrawne, kakao i gorzką czekoladę.
   Produkty te nie tylko mają właściwości przeciwzapalne,
   ale też wpływają też na regulację poziomu insuliny i glukozy
   we krwi, a to z kolei wpływa na redukcję stanu zapalnego.

Dietę przeciwzapalną warto stosować w przypadku chorób
o podłożu zapalnym, ale także u osób zdrowych w celach profilaktycznych. By zachować zdrowie i zminimalizować pojawienie się stanu zapalnego, należy zrezygnować ze spożywania ratyfikowanych olei, przetworzonego czerwonego mięsa, marketowych wędlin, cukru, słonych przekąsek typu chipsy,
dań instant, energetyków i alkoholu oraz ze stołowania się
w barach szybkiej obsługi.

• Styl życia, czyli co jeszcze możesz zrobić, by stan zapalny nie rozwinął się w twoim organizmie:
• Wysypiaj się (to jest podstawa).
• Ogranicz chemię w swoim otoczeniu.
• Wystawiaj się codziennie na działanie słońca.
• Chodź boso po trawie, ziemi, piasku a nawet śniegu!
• Dbaj o regularną i umiarkowaną aktywność fizyczną.

Dostarczając organizmowi tego, czego potrzebuje,
możesz utrzymać lub odzyskać zdrowie i witalność.