Kto jest niewidzialny?

Niewidoczne niepełnosprawności są to zazwyczaj przewlekłe choroby i zaburzenia, które utrudniają normalne czynności życia codziennego, ale nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Przykładowo osoby z niepełnosprawnością wzrokową lub słuchową, które nie używają okularów/aparatów słuchowych,
nie są postrzegane jako niepełnosprawne. Podobnie, osoby
z problemami z poruszaniem nie zawsze korzystają z lasek czy wózków. Jako społeczeństwo jesteśmy przyzwyczajeni, że osobom
z niepełnosprawnościami towarzyszą różne atrybuty, które wskazują na ich przypadłość. Przykładowo osoba niewidoma ma czarne okulary, porusza się o lasce i korzysta często z pomocy psa przewodnika. Jednak brak tych przedmiotów nie sprawia,
że przestaje być niewidoma. Warto zwrócić uwagę na choroby, których w żaden sposób nie można zasygnalizować. Osoba, która ma problem z przeczytaniem nazwy ulicy w nowym miejscu, może okazać się dyslektykiem. Dopiero, gdy poprosi kogoś o pomoc
w odnalezieniu drogi, to ta osoba może się dowiedzieć o jej przypadłości. Patrząc tylko na jej wygląd, nie ma możliwości uzyskania takiej informacji. Podobnie jest z osobami, których atrybuty związane z chorobą są ukryte. Pompy insulinowe
u cukrzyków lub stomie u osób z chorymi jelitami nie są widoczne pod ubraniami.

Uwidocznianie swojej choroby

Niektórzy informują o swoich chorobach, nosząc silikonowe opaski na ręku. Najczęściej możesz je zauważyć u osób z cukrzycą, które noszą opaskę z napisem „Cukrzyca”, „Mam cukrzycę”, „Jestem cukrzykiem”, itp. Osoby z innymi przypadłościami, takimi jak: choroba Alzheimera, choroba Addisona czy padaczka, także decydują się na noszenie takich opasek, aby w nagłej sytuacji mogły uzyskać pomoc. Są dostępne także opaski z numerem telefonu do opiekuna osoby chorej, grupą krwi, informacją
o wszczepionym rozruszniku serca lub nawet alergii. Coraz częściej chore osoby, które identyfikują się ze swoją chorobą, decydują się na zrobienie tatuażu z jej motywem. Przykładowo głusi robią sobie tatuaż za uchem z przekreśloną nutką lub tatuują znaki z języka migowego na innych częściach ciała. Natomiast tatuaż z puzzlami symbolizuje autyzm, co ma odzwierciedlać sposób postrzegania świata przez osoby w tym spektrum.

Mylne objawy

Są choroby, które nie tylko są niewidoczne na pierwszy rzut oka,
ale też dają nietypowe i niejednoznaczne objawy. Niestety często słyszy się, że ktoś nie otrzymał pomocy, ponieważ zachowywał się jakby był nietrzeźwy. Przykładem takiej choroby jest cukrzyca, gdy dochodzi do sytuacji, w której poziom glikemii jest nieprawidłowy. Przy hipoglikemii, gdy stężenie glukozy we krwi jest zbyt niskie, chora osoba może mieć drgawki oraz problemy z utrzymaniem równowagi, a w ostateczności stracić przytomność. Natomiast przy hiperglikemii, gdy glukozy we krwi jest zbyt wiele, cukrzyk może wymiotować, jest osłabiony, ma zawroty głowy i zaburzenia świadomości. Osoby, które nie wiedzą o przypadłości chorego, mogą uznać, że jest pod wpływem alkoholu. Prawda jest zupełnie inna – mimo że objawy niedocukrzenia i wysokiego poziomu cukru są podobne do stanu nietrzeźwości, to nie należy wyciągać pochopnych wniosków. Pamiętaj, że nie każdy, kto się słania
na nogach i bełkocze, jest pijany. Nie bój się reagować i powiadom pogotowie ratunkowe. Być może swoim zainteresowaniem uratujesz komuś życie.

Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością

Niektóre osoby chciałyby nawiązać kontakt z osobami
z niepełnosprawnościami i np. zaoferować im pomoc, ale nie czują się pewnie w ich towarzystwie i boją się, że popełnią gafę.
Nie patrz na człowieka przez pryzmat jego niepełnosprawności.

• Nie stój nad głową osobie siedzącej na wózku – cofnij się dwa kroki lub usiądź obok niej. Gdy osoba na wózku musi podnosić głowę wysoko, aby utrzymać kontakt wzrokowy ze stojącą osobą, może czuć się niewygodnie.
• Witając się czy rozmawiając z osobą na wózku, zachowuj się
  w taki sam sposób, jakbyś rozmawiał z osobą pełnosprawną. Witając się z osobą, która ma np. amputowaną rękę, uściśnij jej drugą dłoń.
• Zwracaj się bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością,
  a nie do osoby, która jej towarzyszy.
• Niektóre osoby przez niepełnosprawność mówią niewyraźnie. Jeśli nie rozumiesz, co taka osoba mówi, poproś
  ją o powtórzenie lub zapisanie słów.
• Bądź cierpliwy i empatyczny – osoby z niepełnosprawnościami potrzebują czasem więcej czasu, aby coś zrobić.
• Gdy witasz się z osobą niewidomą, dotknij ją lekko w ramię
  i przedstaw się.
• Chcesz pomóc osobie niewidomej? Po prostu podejdź do niej
  i zaproponuj pomoc. Podaj jej swoje ramię i idź pół kroku przed nią.
• Widząc osobę niewidomą na pasach lub przy ulicy, podejdź spokojnie i zapytaj czy potrzebuje pomocy, nie łap jej nagle
  za ramię, by przeprowadzić przez jezdnię. Dla nas ta sytuacja może wydawać się niebezpieczna, ale osoby niewidome świetnie radzą sobie w przestrzeni miejskiej. Natomiast nagłe szarpnięcie czy złapanie za ramię może wywołać w nich duży dyskomfort i strach. Aby pożegnać się z osobą niewidomą, zawsze używaj słów i zwrotów, które funkcjonują w codziennych rozmowach. Nie bój się powiedzieć „do zobaczenia” lub
  „do widzenia”.

Głusi – piszemy wielką czy małą literą?

W tym przypadku pisanie od wielkiej litery to nie grzecznościowy zabieg, ale informowanie o grupie osób, która uważa się
za mniejszość kulturową i identyfikuje się z Kulturą Głuchych. Najczęściej tworzą ją osoby, które nie słyszą od urodzenia, przez
co nie miały możliwości poznania świata osób słyszących, np. kultury związanej z fonicznym językiem polskim. Natomiast zapis małą litera – głusi – to znak, że mamy na myśli osoby, które ogólnie nie słyszą. Warto zwrócić uwagę na określenie głuchoniemy, które jest obraźliwe. Zawiera ono błędną informację – określającą osobę jako głuchą i niemą – co nie jest prawdą, ponieważ głusi mają swój język – język migowy. Możesz także używać określeń osoba niesłysząca lub osoba głucha.

Czy wiesz, że…

• istnieją skupiska głuchych? Jednym z takich miejsc jest wioska Bengkala na wyspie Bali. Żyją tu klany niesłyszących, a głuchota jest dziedziczona od siedmiu pokoleń.
• miało powstać miasteczko dla głuchych, którzy posługują się amerykańskim językiem migowym? Jednak nie zgromadzono środków.
• głusi przedstawiają się imieniem i nazwiskiem oraz unikalnym znakiem migowym, gdy kogoś poznają? Najpierw literują swoje imię i nazwisko za pomocą alfabetu migowego, a następnie prezentują swój znak, który określa ich cechę charakterystyczną, np. kręcone włosy. W znanym sobie towarzystwie posługują się tylko własnym znakiem migowym.
• głusi też mogą się zagadać? Przykładowo podczas konferencji słyszących, gdy goście rozmawiają między sobą, ignorując prowadzącego na scenie, może on przestać wygłaszać swój wykład. W ten sposób zwraca ich uwagę. Podobnie jest na konferencji, w której biorą udział głusi zajęci miganiem z innym gośćmi. Prowadzący może zacząć wówczas włączać i wyłączać światło, dając znak zgromadzonym z prośbą o uwagę.
• nie ma jednego języka migowego? Każdy z języków migowych
  na świecie czymś się od siebie różni, np. strukturą gramatyczną, znakami. Istnieje PJM (polski język migowy), ASL (amerykański język migowy), BSL (Brytyjski język migowy), LIS (włoski język migowy), itd. W obrębie danego kraju istnieją również regionalizmy w języku migowym, podobnie jak w języku werbalnym.