Czym jest depresja?

Depresja to stan objawiający się pogorszeniem nastroju, spadkiem energii i aktywności oraz zainteresowań. Można by rzec, że jest koszmarem osób, które na nią cierpią, ale też koszmarem dla osób z rodziny chorego. Depresja jest najczęstszą przyczyną samobójstw. Około 40-80% chorych ma myśli samobójcze,
a 15% chorych ginie śmiercią samobójczą. Depresja ma ogromny wpływ na kondycję psychiczną i fizyczną chorych oraz poważnie zakłóca codziennie funkcjonowanie. Wpływa na nieprawidłowe funkcjonowanie przekaźników mózgowych, tzw. neuroprzekaźników, takich jak serotonina (może m.in. zmienić wrażliwość na ból, wpływać na apetyt czy zmniejszyć libido) oraz kortyzol (utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu może powodować zaburzenia snu, chroniczne zmęczenie lub problemy
z pamięcią i koncentracją).

Kogo może dotknąć depresja?

Depresja dotyka ludzi w każdym wieku, niezależnie od płci i statusu społecznego, choć statystycznie zapada na nią trzykrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Choroba może rozwinąć się nawet u bardzo małych dzieci. W grupie diagnozowanych pacjentów, aż 3% dotyczy przedszkolaków i maluchów od 2 do 3 roku życia (mat. Forum Przeciw Depresji, Depresja u dzieci i młodzieży). Duży odsetek chorych stanowią osoby starsze – aż 30% chorych to mieszkańcy domów opieki i 25% – pacjenci poradni w wieku powyżej 65 lat. Należy tu dodać, że u wielu osób starszych depresja nie jest diagnozowana,
a jej objawy błędnie są odczytywane jako przejaw starzenia się organizmu.

Osobnym obszarem badań ekspertów jest depresja nastolatków, która ze względu na okres dojrzewania i tzw. burzy hormonalnej może mieć niejednoznaczny przebieg lub bardzo szybko przejść
w ostatnie stadium, którym są myśli lub próby samobójcze.
Szacuje się, że z powodu tej choroby cierpi nawet 65% młodzieży,
a 25% powinna być poddana leczeniu.

Jakie są objawy depresji?

Typowymi objawami choroby są:

• Brak sił, wyczerpanie i chroniczne zmęczenie (aktywna do tej pory osoba nie ma nawet chęci, by wstać rano z łóżka),
• Apatia i obojętność,
• Wahania samopoczucia w ciągu doby (osoby cierpiące na depresję znacznie gorzej czują się rano i popołudniu, wieczorem ich samopoczucie jest znacznie lepsze),
• Niska samoocena i mała wiara w siebie,
• Pesymistyczne i czarne widzenie przyszłości,
• Poczucie winy i mała wartości siebie,
• Napięciowe bóle głowy, mięśni i stawów oraz pleców,
• Bóle brzucha, nudności, wymioty, ucisk w klatce piersiowej, duszności i przyspieszone bicie serca,
• Problemy ze snem, częste wybudzanie w nocy, a także bezsenność,
• Zaburzenia libido i brak zainteresowania seksem.

Należy jednak zaznaczyć, że są to najczęściej występujące objawy depresji. Natomiast mogą one u każdego mieć nieco inny charakter – indywidualny dla każdego pacjenta. U niektórych chorych występuje także lęk lub rozdrażnienie, a niejednokrotnie depresja jest ukrywana pod płaszczem nadużywania alkoholu, nikotyny lub środków psychoaktywnych. By specjalista mógł zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się przez okres co najmniej
2 tygodni.

Przyczyny depresji

Przyczyną wystąpienia depresji mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i psychologiczne. Czynniki genetyczne dotyczą rodzinnego występowania depresji, co oznacza, że występowanie choroby w najbliższej rodzinie może zwiększyć ryzyko wystąpienia depresji u pacjenta. Czynnikami psychologicznymi są natomiast m.in. negatywny sposób myślenia, przekonanie, że nic dobrego mnie w życiu nie spotka, częstsze wspominanie tych złych chwil niż dobrych, przyjmowanie winy na siebie za nieszczęśliwe sytuacje, odkładanie problemów i niepodejmowanie prób ich rozwiązania, kłótnie i konflikty w domu, błędy wychowawcze, np.: zawstydzanie dziecka jako metoda wychowania, stawianie wygórowanych wymagań czy też jawne faworyzowanie rodzeństwa.

Jak depresja wpływa na ludzkie ciało?

Nierozpoznana i nieleczona depresja może prowadzić do szeregu powikłań:

• Zwiększa ryzyko chorób serca,
• Zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy,
• Osłabia układ odpornościowy,
• Wpływa na zmiany apetytu i masy ciała,
• Zaburza rytm snu,
• Powoduje zmiany w ciśnieniu krwi i rytmie serca,
• Zmniejsza libido,
• Wpływa na gospodarkę hormonalną (wzrost kortyzolu, czyli hormonu stresu),
• Pogarsza funkcje poznawcze – u chorego pojawiają się problemy z koncentracją i pamięcią,
• W skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci.

Sposoby leczenia i zapobiegania depresji

Depresję leczy się lekami przeciwdepresyjnymi oraz psychoterapią. Leki poprawiają nastrój chorego i są wsparciem w procesie terapii, która polega na znalezieniu przyczyny zaburzeń, wglądu w siebie oraz na nauce pożądanych zachowań, w tym w zmianie niewłaściwego myślenia. Pierwsze efekty przyjmowania leków przeciwdepresyjnych widoczne są po około 2 tygodniach ich stosowania. Leczenie przy pomocy antydepresantów trwa jednak zwykle od 6 do 12 miesięcy. Psychoterapia nawet dłużej – jest to kwestia indywidualna dla każdego pacjenta. W najcięższych przypadkach depresja wymaga hospitalizacji i leczenia
w ośrodkach specjalizujących się pomocy osobom dotkniętym problemem depresji oraz ich rodzinie i bliskim.

Walkę z depresją można dodatkowo wspomagać poprzez:

• Aktywność fizyczną (ruch poprawia nastrój),
• Wypoczynek – także ten aktywny np. poprzez podróże. Podróżując i odkrywając nowe miejsca, odrywamy się od spraw, które mogą potęgować nasz stres i napięcie,
• Zdrowy i regularny sen – niedobór snu może prowadzić do pogorszenia samopoczucia i spadku nastroju,
• Właściwą dietę – dieta stosowana w depresji, powinna być bogata w warzywa i owoce, kwasy tłuszczowe OMEGA-3, kwas foliowy, witaminę B12, cynk, selen oraz żelazo.
• Utrzymanie równowagi między życiem zawodowym
  a prywatnym, w tym umiejętność bezpiecznego rozładowywania stresu.

Depresja NIE JEST chwilową modą ani niczyim wymysłem. Jest podstępną i wyniszczającą chorobą, której często nie dostrzegamy u osób z najbliższego otoczenia. Każda zmiana zachowania naszych bliskich czy też dzieci, powinna zaniepokoić i zwrócić naszą uwagę.

Numery telefonów dla osób w kryzysie emocjonalnym:

Telefon interwencyjny dla osób w trudnej sytuacji życiowej
(w tym osób myślących o samobójstwie: 514 202 619

Telefon dla osób dorosłych w kryzysie samobójczym:
511 200 200 

Kryzysowy Telefon Zaufania – wsparcie psychologiczne:
116 123 

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia: 800 120 002