Krótka historia Kół Gospodyń Wiejskich:
- Koła Gospodyń Wiejskich w Polsce zaczęły powstawać w II połowie XIX w., aby szerzyć edukację o zarządzaniu gospodarstwem domowym i zwiększać znaczenie kobiet na obszarach wiejskich. W czasach, gdy Polski nie było na mapie, KGW pełniły także funkcję oporu wobec zaborców.
- Gdy nadeszły wielkie wojny, zajmowały się działalnością charytatywną.
- Natomiast w dwudziestoleciu międzywojennym miały większą autonomię działania – ponownie edukowały społeczność wiejską o kulturze, wychowaniu dzieci i prowadzeniu domu.
- W lata 60. i 70. XX w. zmniejszyło się znaczenie edukacyjne Kół Gospodyń Wiejskich, a zwiększyło rozrywkowe. Członkinie kół zabawiały zebranych na lokalnych wydarzeniach, tworzyły zespoły śpiewackie, organizowały kursy, np. cukiernicze, a także zapewniały mieszkańcom wsi trudno dostępne wtedy produkty. Czas PRL to czas największego rozkwitu znaczenia tych stowarzyszeń, ponieważ były lubiane przez ówczesnych rządzących.
- Po 1989 roku większość Kół Gospodyń Wiejskich kompletnie zanikła, gdyż przestała być wspierana przez władze państwowe.
KGW obecnie
W ostatnich latach mieszkanki wsi, zdecydowanie częściej niż na przełomie XX i XXI w., zakładają nowe koła lub reaktywują te, które w latach 60. i 70. funkcjonowały w ich miejscowości. Dołączają do nich kobiety młodsze i starsze, różniące się od siebie wykształceniem, sytuacją rodzinną czy ekonomiczną. Coraz częściej do KGW zapisują się także mężczyźni, których siła fizyczna i pomocna dłoń są bardzo cenione przez członkinie.
Nie znamy dokładnej liczby KGW, które funkcjonują w naszym kraju. Krajowy Rejestr Kół Gospodyń Wiejskich podaje, że obecnie w Polsce jest 19 tys. zgłoszonych kół. Gdy dodamy do nich grupy niezarejestrowane, okazuje się, że może być ich nawet 25 tys.!
Jakie działania podejmują Koła Gospodyń Wiejskich?
Zakres działalności KGW w dzisiejszych czasach jest niezwykle szeroki. Członkinie zajmują się zarówno bardziej tradycyjnymi zadaniami, jak i z chęcią podejmują całkowicie nieoczywiste aktywności. Osoby działające w ramach KGW:
- Najczęściej przygotowują potrawy – kobiety pojawiają się na różnych wydarzeniach kulturowych i konkursach, podczas których prezentują swoje umiejętności kulinarne, rywalizują między sobą i sprzedają przygotowane wyroby;
- Promują lokalne wyroby rzemieślnicze i kulinarne – członkinie kół podczas wyjazdów w różne części Polski mają szansę rozpowszechniać wiedzę o własnym regionie. Tradycyjnymi przepisami i własnoręcznie wykonanymi ozdobami zachęcają rozmówców do odwiedzin.
- Współpracują z lokalną parafią – kobiety z kół często udzielają się w lokalnej wspólnocie parafialnej: dbają o porządek i wystrój kościoła, uczestniczą w procesjach i reprezentują swoją wieś w dożynkach parafialnych.
- Uczestniczą w wielu wydarzeniach kulturowych – stoiska KGW spotkać można m.in. na dożynkach – wydarzeniu bardzo ważnym w kalendarzu koła. Jest z nim związana bardzo długa tradycja plecenia wieńca dożynkowego. Co więcej, dożynki to dla kobiet doskonała szansa, by pokazać lokalnej społeczności, jaką wartością reprezentacyjną są dla ich regionu. Koła Gospodyń Wiejskich pojawiają się także na regionalnych festiwalach i konkursach. Niektóre koła decydują się, by na własną rękę organizować spotkania dla mieszkańców swojej miejscowości.
- Działają na rzecz lokalnej społeczności – bardzo popularne jest ostatnio angażowanie się w tzw. „projekty” różnych organizacji. Dają one kobietom szansę na pozyskanie funduszy, które mogą wykorzystać, by poprawić komfort życia swoich sąsiadów, np. opłacić remont lokalnej remizy czy budowę placu zabaw.
- Łączą tradycyjne działania, jak podaje raport fundacji „Stocznia”, z nietypowymi formami rozrywki, m.in. prowadzeniem grupy teatralnej, organizacją spływów kajakowych, wakeboardingiem, a nawet wyścigami off-roadowymi.
Czym jest KGW dla kobiet?
- Koło jest dla swoich członkiń formą rozrywki i oderwania się od rutyny. Nowe, kreatywne zadania, wyjazdy w różne części Polski czy organizacja imprez dla różnych społeczności są przez kobiety traktowane jako sposób na odpoczynek od codziennych obowiązków domowych.
- KGW to miejsce, gdzie kobiety mogą wykazać się swoimi umiejętnościami: kulinarnymi, artystycznymi czy organizacyjnymi, i zostać za to docenione.
- Koło umożliwiają kobietom samorozwój. Członkinie podczas spotkań mogą dowiedzieć się wiele od swoich koleżanek, podpatrzyć, jak działają inne koła, a także skorzystać z ofert kursów o zróżnicowanej tematyce, od rękodzielniczych po makijażowe.
- Wielu kobietom działalność w KGW daje satysfakcję. Członkinie przyznają, że słowa pochwały, a także praca na rzecz innych przynoszą im dużo radości i są dla nich powodem do dumy.
- Koło Gospodyń Wiejskich umożliwia kobietom poznawanie wielu osób z różnych środowisk, a także zawieranie głębokich i długotrwałych przyjaźni. Dzięki swojemu członkostwu, przebywają wśród osób o podobnych doświadczeniach i problemach, co sprzyja zawiązywaniu się szczerych i otwartych relacji.
- Dla wielu kobiet aktywne członkostwo w kole to spełnianie swojej potrzeby działalności na rzecz wspólnoty religijnej.
- Kobiety przyznają jednak, że KGW to nie tylko przyjemność, ale także obowiązek. Szczególnie odczuwają to członkinie, którym zależy na sumiennym i terminowym wykonaniu pracy. W tej grupie szczególne miejsce zajmują przewodniczące koła, które są odpowiedzialne za rezultaty działań ich zespołu.
Dlaczego Koła Gospodyń Wiejskich są potrzebne na wsiach?
- Koła są przestrzenią integracji i aktywizacji społecznej. Organizowane wydarzenia dla seniorów, kobiet czy innych KGW są pretekstem do spotkania się, porozmawiania i wspólnej zabawy;
- Członkinie kół dbają o zachowanie i promowanie lokalnych tradycji, czym przyczyniają się do budowania lokalnej tożsamości i odczuwania dumy z bycia jej częścią;
- Wciąż jest to miejsce, gdzie kobiety mogą się edukować i rozwijać, a także dzielić się swoją wiedza i doświadczeniem z innymi, np. poprzez organizację spotkań dla dzieci, seniorów czy osób z grup nieuprzywilejowanych;
- Swoimi działaniami uwidaczniają i wzmacniają rolę kobiet na wsiach.
Koła Gospodyń Wiejskich to piękny i barwny element kultury polskiej wsi. Dawniej kładły nacisk na edukację w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego i wychowania dzieci. Obecnie stawiają na kultywowanie lokalnych tradycji, rywalizację w konkursach i niesienie pomocy tym, którzy są w potrzebie. Niezmiennie jednak jest to przestrzeń emancypacji, gdzie kobiety mogą się rozwijać, zrzeszać i wspólnie działać.
Źródła: