Według badań Instytutu Ochrony Środowiska, każdego roku w Polsce wyrzucamy nawet 5 mln ton jedzenia. Europa marnuje łącznie 100 mln ton żywności, a na całym świecie, rocznie, wyrzuca się nawet 1,3 mld ton produktów spożywczych! Badania pokazują również, że za większość wyrzuconego jedzenia – bo aż za 60% – odpowiadają gospodarstwa domowe. Następnie, najwięcej produktów traconych jest na etapie uprawy i przetwórstwa, a dopiero potem w handlu.
Jakie produkty spożywcze wyrzucamy najczęściej?
- Pieczywo – szybko traci świeżość. Łatwa dostępność sprawia, że wolimy często kupować miękkie i pachnące pieczywo niż wykorzystać czy „reanimować” to kilkudniowe;
- Warzywa i owoce – kupujemy je w dużej ilości, by nigdy nam ich nie zabrakło, ponieważ są zdrowe, stanowią podstawę wielu dań i tworzą piękną dekorację dla naszych domów. Są to jednak produkty nieprzetworzone, które w wielu przypadkach, szybko zaczynają się psuć, pleśnieć i wyglądać nieapetycznie, przez co trafiają do pojemników na odpady;
- Wędliny, mięsa i produkty mleczne – zazwyczaj mają krótki termin przydatności i wymagają odpowiednich warunków do przechowywania. Gdy o nich zapomnimy, szybko się psują, a ich spożycie może mieć nieprzyjemne konsekwencje zdrowotne;
- Resztki potraw – temat marnowania jedzenia powraca najczęściej w okolicy Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, kiedy to przygotowujemy ogromne ilości jedzenia, których nasze rodziny nie są w stanie zjeść zanim się popsują. Warto jednak pamiętać, że wyrzucanie resztek potraw ma miejsce każdego dnia, a nie tylko od święta.
Dlaczego marnujemy jedzenie?
Oto kilka powodów, dla których miliony ton produktów spożywczych trafiają każdego dnia na wysypiska śmieci:
- kupujemy za dużo;
- źle przechowujemy produkty;
- nie pamiętamy o terminie ważności produktów;
- nie przykładamy uwagi do wykorzystywania żywności, którą już kupiliśmy.
Jakie są skutki wyrzucania jedzenia?
- Uczymy się złych nawyków – nie mamy szacunku do jedzenia: uwzględniajmy sytuację ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie, którzy w samej Polsce stanowią 6,6% społeczeństwa.
- Marnotrawimy własne pieniądze – kupowanie dużej ilości produktów, których nie wykorzystamy, bo popsują się i wylądują w koszu, równa się wyrzuceniu do śmietnika pieniędzy.
- Marnujemy wodę i energię elektryczną, które są potrzebne do produkcji żywności. Ogromne ilości wody przeznaczane są zarówno do podlewania upraw, jak i hodowli zwierząt. Energia zużywana jest natomiast na każdym etapie produkcji żywności, m.in. w chłodniach, przetwórniach czy ladach sklepowych.
- Mamy negatywny wpływ na klimat – zarówno hodowla bydła, jak i gnijąca na wysypiskach żywność produkują ogromne ilości gazów cieplarnianych m.in. bardzo niebezpiecznego metanu.
Jak rozsądnie gospodarować jedzeniem?
Często nie zastanawiamy się, jaką część z produktów, których się pozbywamy, moglibyśmy jeszcze odratować. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podaje, że co roku na świecie wyrzuca się 1/3 produktów, które nadają się jeszcze do spożycia. Jak zatem możemy ograniczyć marnowanie żywności?
- Planujmy posiłki na najbliższe dni – przygotowanie menu, a co za tym idzie konkretnej listy zakupów, pomoże nam kupować produkty, które wiemy, że na pewno wykorzystamy;
- Unikajmy robienie zakupów na zapas – często sklepy zachęcają nas promocjami, abyśmy kupili więcej produktów. Zanim skusimy się na takie oferty, powinniśmy się zastanowić, czy uda nam się wypić kilka litrów mleka zanim upłynie jego termin przydatności lub czy zjemy kilogramy owoców zanim spleśnieją;
- Poprawnie przechowujmy produkty – zazwyczaj to właśnie błędy w przechowywaniu żywności przyczyniają się do psucia się produktów. Zadbaj o szczelne, najlepiej wielorazowe i szklane, opakowania, odpowiednio niską temperaturę i jak najmniejszą styczność z powierzchniami, które są źródłem bakterii;
- Pokochajmy przetwory – z nadmiaru owoców i warzyw warto robić dżemy, konfitury czy pikle. W ten sposób zakonserwujemy je, czym wydłużymy ich termin przydatności. Dodatkowo będziemy mogli po nie sięgnąć, gdy nie będą tak łatwo dostępne w sklepach;
- Nie bójmy się mrozić produktów – bardzo wiele produktów spożywczych nadaje się do przechowywania w zamrażarce. Oprócz warzyw i owoców, mrozić możemy także pieczywo, mięso oraz nadmiar potraw, np. kotlety czy sosy. Mrożąc żywność, przedłużamy jej termin przydatności do spożycia, a jednocześnie zapewniamy sobie gotowe składniki na pożywny i szybki posiłek w przyszłości;
- Dzielmy się jedzeniem – się z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami. W Polsce funkcjonuje także wiele inicjatyw, takich jak jadłodzielnie, dla ludzi w potrzebie, których nie stać na jedzenie. Obdarowywanie się jedzeniem to piękny gest, który wielu może poprawić czyjś dzień, a nawet komfort życia. Pamiętajmy tylko, by przekazywane jedzenie było świeże, by nie wywołało u osoby obdarowanej problemów zdrowotnych.
- Korzystajmy z aplikacji, które pomagają ratować jedzenie – aplikacje takie jak Too Good To Go lub Foodsi umożliwiają zakupienie świeżego jedzenia z restauracji, piekarni czy sklepów, które danego dnia nie zastały sprzedane i skończyłyby zapewne w utylizacji. Sprzedawcy proponują różne paczki-niespodzianki w dużo niższej cenie. W ten sposób zrobimy tańsze zakupy i uratujemy produkty, które wciąż nadają się do spożycia;
- Segregujmy odpady – niestety każdemu zdarza się wyrzucać jedzenie. W takich sytuacjach zadbajmy przynajmniej o segregację odpadów. Produkty takie jak warzywa, owoce czy pieczywo wrzucajmy do specjalnych pojemników na bio-odpady. Takie resztki zostaną przerobione np. na kompost i przydadzą się do przyszłej produkcji żywności.
Marnowanie żywności to problem, który dotyczy zarówno naszych gospodarstw domowych, jak i całego świata. Jeśli wprowadzimy do naszej codzienności przynajmniej kilka z powyższych sposobów na racjonalne gospodarowanie produktami, będziemy mieli realny wpływ na skalę tego zjawiska.
Źródła:
Żywność to wartość – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Portal Gov.pl