Od złośliwych plotek po spektakularne oszustwa – ich różnorodność i zasięg są imponujące. Jak się przed nimi bronić? Najpierw jednak zobaczmy, czym są i jak wpływają na świat.

Czym są fake newsy?

Fake newsy to celowo fałszywe lub wprowadzające w błąd informacje, które są publikowane, aby  osiągnąć określone cele. Mogą być one narzędziem propagandy, formą manipulacji politycznej, a nawet sposobem na zarabianie pieniędzy poprzez generowanie ruchu na stronach internetowych. W epoce Internetu i mediów społecznościowych ich rozprzestrzenianie stało się łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Fałszywe wiadomości często opierają się na emocjach, takich jak strach, złość czy współczucie, aby przyciągnąć uwagę odbiorców.

Kiedy Hollywood płonęło… w Internecie

Jednym z najbardziej spektakularnych przykładów fake newsów w ostatnim czasie była historia o „płonącym napisie HOLLYWOOD” podczas pożarów w Los Angeles. W mediach społecznościowych pojawiły się zdjęcia i filmiki, na których kultowy znak trawiony był przez ogień. Ludzie z zapartym tchem udostępniali te obrazy, komentując tragiczny symbol upadającego Hollywood.

Problem? To wszystko było fikcją. W rzeczywistości napis był bezpieczny, a zdjęcia zostały przerobione w programach graficznych z użyciem sztucznej inteligencji. Był to idealny przykład, jak łatwo zmanipulować emocje ludzi, korzystając z wizualnej siły obrazu.

Fake newsy, które wpłynęły na społeczeństwo

Przykładów fake newsów, które miały realne konsekwencje, jest wiele:

Pizzagate: W 2016 roku w USA rozpowszechniono teorię spiskową, jakoby
w pizzerii w Waszyngtonie działała siatka pedofilów związana z wpływowymi politykami. Fake news doprowadził do ataku z bronią palną na lokal, choć zarzuty były całkowicie bezpodstawne.

Panika paliwowa w Wielkiej Brytanii: Fałszywe informacje o rzekomym braku paliwa doprowadziły do masowych zakupów, co faktycznie spowodowało problemy
z dostępnością na stacjach benzynowych.

Sztuczna inteligencja i deep fake: Nowy wymiar oszustwa

Sztuczna inteligencja zrewolucjonizowała wiele dziedzin życia, ale przyniosła też nowe zagrożenia. Jednym z nich są tzw. deep fake’i – hiperrealistyczne filmy i zdjęcia generowane przez AI, które potrafią zamieniać twarze, naśladować głosy i kreować fikcyjne sytuacje.

Przykład? Wyobraźmy sobie wideo, w którym znany polityk wypowiada kontrowersyjne słowa, których nigdy nie powiedział. Taki materiał może wywołać kryzysy międzynarodowe, wprowadzić zamęt w społeczeństwie, a nawet wpływać na wyniki wyborów. AI pozwala również na tworzenie fałszywych informacji w tekstach, które są niemal nie do odróżnienia od tych pisanych przez człowieka.

Jak fake newsy wpływają na społeczeństwo?

• Fałszywe informacje mogą często wzmacniać podziały polityczne i społeczne, prowadząc do zaostrzenia konfliktów.
• Osoby i firmy mogą stać się ofiarami nieprawdziwych oskarżeń, które trudno odkręcić.
• Sensacyjne wiadomości mogą wywoływać masową panikę, jak w przypadku fałszywych ostrzeżeń o katastrofach naturalnych czy atakach terrorystycznych.
• Rozprzestrzenianie fake newsów podważa wiarygodność mediów i utrudnia dostęp do rzetelnych informacji.

Jak się bronić przed fake newsami?

Weryfikacja źródeł: Zanim uwierzysz w sensacyjną informację, sprawdź jej pochodzenie. Czy pochodzi z wiarygodnego źródła? Możesz również niewiarygodną dla Ciebie treść lub wypowiedź polityczną przesłać do portalu demagog.org.pl, gdzie zostanie zweryfikowana.

Zdrowy sceptycyzm: Nie wierz we wszystko, co widzisz w Internecie, zwłaszcza
w mediach społecznościowych.

Narzędzia do weryfikacji obrazu: Korzystaj z narzędzi takich jak Google Reverse Image Search, aby sprawdzić, czy zdjęcie nie zostało zmanipulowane.

Edukacja medialna: Nauka krytycznego myślenia i umiejętność rozpoznawania manipulacji to kluczowe umiejętności w dzisiejszym świecie.

Fake newsy: Więcej niż tylko problem

Fałszywe informacje mają realny wpływ na świat – od szerzenia paniki, przez niszczenie reputacji, po wpływ na decyzje polityczne i gospodarcze. W świecie, w którym technologia rozwija się w zawrotnym tempie, kluczowe jest, byśmy nie tracili czujności.

Czy fake newsy znikną? Raczej nie. Ale dzięki edukacji, narzędziom technologicznym
i zdrowemu rozsądkowi, możemy zmniejszyć ich wpływ na nasze życie. Bo w świecie,
w którym trudno odróżnić prawdę od fikcji, wartość prawdziwej informacji jest nieoceniona.