Pierwsze symptomy ADHD możemy zauważyć już nawet u maluszków w 2. roku życia. Jednak najczęściej to zaburzenie jest diagnozowane u dzieci około 7. roku życia, czyli wtedy, gdy rodzice zgłaszają się po pomoc do specjalisty, ponieważ nadpobudliwość i impulsywność dziecka znacząco utrudniają mu naukę w szkole.

Najczęstsze objawy świadczące o ADHD:

• Nadmierna ruchliwość – dziecko ma problem z usiedzeniem w jednym miejscu, biega i wykonuje różne czynności bez celu, często porusza rękami i nogami, przeszkadza w trakcie lekcji, mówi dużo i głośno, jest hałaśliwe, niecierpliwe i nieposłuszne, często zachowuje się niestosownie do okoliczności oraz przekracza granice np. nie widzi różnicy
  w rozmowie z rówieśnikami a dorosłymi, ma problemy z kończeniem rozpoczętych zadań, odpoczynek w ciszy
  i spokoju sprawia mu trudności.
• Nadmierna impulsywność – dziecko nie potrafi przewidzieć następstw różnych czynności, rozpoczyna zadanie bez zrozumienia instrukcji, robi coś natychmiast, co przyjdzie mu do głowy, ma problem z wykonywaniem długoterminowych prac, podczas zajęć grupowych nie potrafi cierpliwie poczekać na swoją kolej, przeszkadzając często przy tym innym, szybko wpada w złość i reaguje agresją, nie potrafi poczekać na nagrodę lub pochwałę, często gubi swoje rzeczy, jest roztargnione.
• Problemy z koncentracją i uwagą – dziecko ma trudności, aby się skupić, nie dba o szczegóły i nie dostrzega ich, często o czymś zapomina, odkłada wszystko na ostatnią chwilę, łatwo się rozprasza, jest rozkojarzone i popełnia dużo błędów, często fantazjuje, przeskakuje z jednego zadania na inne, unika też wykonywania czynności wymagających zaangażowania i koncentracji.

Jak ADHD wpływa na codzienne życie dziecka?         

Dzieci z ADHD mogą napotykać trudności w różnych sferach życia. W szkole mogą mieć kłopoty z koncentracją, co wpływa na wyniki w nauce i powoduje frustrację, zarówno u nich samych, jak i u nauczycieli. Na placu zabaw często wchodzą
w konflikty z rówieśnikami, bo impulsywnie reagują na różne sytuacje. W domu ich zachowanie może stanowić wyzwanie dla rodziców, którzy czują się bezradni wobec wybuchów energii i emocji dziecka.

Jakie są przyczyny występowania ADHD?

ADHD może mieć wiele przyczyn, wśród których wymienia się:

• predyspozycje genetyczne;
• zachowanie matki w czasie ciąży (np. palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie substancji psychoaktywnych),
  a także zatrucie metalami ciężkimi, i/lub urazy podczas porodu (np. niedotlenienie dziecka, uraz głowy) oraz niska waga urodzeniowa;
• błędy wychowawcze: zaniedbanie ze strony rodziców lub opiekunów, przemoc wobec dziecka, nadmierne
  i nieadekwatne do wieku wymagania względem dziecka, problemy rodzinne np. rozwód rodziców.

Jak diagnozować zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi?

Rozpoznanie ADHD to długi i złożony proces, który wymaga współpracy rodziców ze specjalistami, takimi jak pediatra, psychiatra, psycholog, a czasem też neurolog dziecięcy. By potwierdzić lub wykluczyć ADHD, specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad:

• Na pierwszym spotkaniu, w którym uczestniczą tylko rodzice, tworzy szczegółowy opis problemu oraz zachowania dziecka – tego, jak dziecko funkcjonuje w szkole, domu, grupie rówieśników, jaka jest jego sytuacja w rodzinie.

• Kolejnym krokiem jest rozmowa psychologa z dzieckiem, podczas której specjalista wykonuje testy psychologiczne
  w kierunku ADHD:

– Test MOXO – trwa około 12 minut i skupia się na trzech głównych parametrach: na uwadze dziecka (ocena się jego zdolność koncentracji), na impulsywności (ocena skłonności do podejmowania działań bez zastanowienia) oraz na zachowaniach hiperaktywnych (ocena poziomu aktywności fizycznej i ruchliwości dziecka);

– Test CONNERS-3 – czyli kwestionariusze pozwalające na kompleksową ocenę funkcjonowania dziecka oraz dostrzeżenie symptomów charakterystycznych dla ADHD. Test składa się z kilku skali, które wypełniają różne osoby z otoczenia dziecka (rodzice, nauczyciele).

• Ostatni etap diagnozy to konsultacja psychiatryczna, podczas której lekarz analizuje dokumentację medyczną oraz wyniki testów i ostatecznie potwierdza lub wyklucza ADHD. Dokumentacja medyczna jest bardzo istotna, ponieważ przed postawieniem diagnozy nadpobudliwości psychoruchowej ważne jest, by wykluczyć inne schorzenia psychiczne takie jak: zaburzenia lękowe i zachowania, upośledzenie umysłowe, autyzm, nerwica lub choroba afektywna dwubiegunowa.

Jak leczyć ADHD? Jak pomóc dziecku?

Nadpobudliwość psychoruchowa nie może być w pełni wyleczona, ponieważ za powstanie tego zaburzenia odpowiadają mi.in. nieprawidłowości w budowie i pracy mózgu, których nie da się całkowicie naprawić. Jednak odpowiednia terapia może złagodzić trudności w codziennym życiu z ADHD. Terapia dobierana jest zawsze indywidualnie i uwzględnia m.in. wiek dziecka, jego ogólny stan zdrowia oraz rodzaj występujących objawów. Leczenie obejmuje najczęściej:

• Psychoterapię – która pozwala na podniesienie samooceny dziecka, uczy radzić sobie z objawami i impulsywnością oraz jak reagować na zaczepki i krytykę. Równocześnie psychoterapeuta współpracuje także z rodzicami, podpowiadając im jak wspierać dziecko w codziennych sytuacjach;
• Zajęcia z rówieśnikami – tzw. treningi umiejętności społecznych – które uczą, jak lepiej radzić sobie w życiu codziennym oraz jak nawiązywać kontakty społeczne;
• Leczenie farmakologiczne – które stosuje się niekiedy wraz z suplementami poprawiającymi koncentrację (omega-3, omega-6, EPA, ekstrakty z liści bacopy drobnolistnej, czasem też melatonina). Lekarz przepisuje najczęściej leki
  z grupy tzw. leków psychostymulujących, których głównym zadaniem jest łagodzenie nadpobudliwości oraz obniżenie niepokoju psychoruchowego.

Jak dodatkowo wspierać dziecko z ADHD?

Podczas codziennych czynności staraj się pomagać dziecku w łagodzeniu jego dolegliwości i tłumieniu emocji, dlatego:

• mów do dziecka jasno i krótko, bo zawiłe i długie zdania mogą zaburzać jego koncentrację;
• ograniczaj bodźce – ustal czas, w którym dziecko może spędzać przed telewizorem, używać smartfona czy grać w gry komputerowe;
• zadbaj o cichy, jasny i wygodny kącik do nauki, bez zbędnych przedmiotów obok, które mogą rozpraszać uwagę;
• uzbrój się w cierpliwość i miej świadomość, że niektóre zachowania dziecka wynikają z jego schorzenia, a nie np.
  ze złośliwości;
• zapewnij dziecku rutynę, która da mu oparcie i wzmocni poczucie bezpieczeństwa;
• pamiętaj o aktywności fizycznej oraz baw się z dzieckiem – może to pomóc w rozładowaniu jego emocji;
• doceniaj i jak najczęściej chwal dziecko.

Nieleczone ADHD – skutki

Nieleczone ADHD, podobnie jak wiele innych schorzeń, może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych i emocjonalnych:

Najczęściej spotykane powikłania zdrowotne:

• uzależnienie od używek takich jak alkohol, papierosy, narkotyki;
• niekontrolowane objadanie się prowadzące często do otyłości;
• kłopoty ze snem.

Powikłania emocjonalne:

• obniżenie poczucia własnej wartości jako konsekwencja trudności w szkole, słabszych ocen czy odrzucenia przez rówieśników;
• zaburzenia lękowe i depresyjne;
• próby samobójcze.

ADHD a społeczeństwo – zmieniające się postrzeganie

Wzrost naszej świadomości na temat ADHD w ostatnich latach zmniejszył poziom stygmatyzacji tego zaburzenia.
Choć ADHD bywa nadal źle rozumiane jako „lenistwo” lub „brak dyscypliny”, coraz więcej osób dostrzega, że jest to realne wyzwanie dla dzieci, wymagające naszego wsparcia. Warto podkreślić, że dzieci z ADHD posiadają wiele zalet –
są kreatywne, energiczne, pełne entuzjazmu i pomysłów, mają nieprzeciętne talenty, które mogą rozwijać, gdy otrzymują odpowiednie wsparcie. Naszym celem powinno być budowanie świadomości i pomoc tym dzieciom, aby mogły odnaleźć swoje miejsce w świecie i czuć się zrozumiane.

ADHD u dzieci jest tematem złożonym, wymagającym zrozumienia i współpracy wielu osób. Każde dziecko z ADHD jest inne i wymaga indywidualnego podejścia. Kluczowe jest, byśmy pamiętali, że dziecko nie jest „trudne” z wyboru – zmaga się z zaburzeniem, które utrudnia mu codzienne funkcjonowanie. Odpowiednia pomoc, cierpliwość i akceptacja mogą sprawić, że dziecko z ADHD będzie mogło pełniej korzystać z życia i rozwijać swoje talenty oraz umiejętności.

Źródła:
www.madraochrona.pl
Russel A. Barkley „ADHD. Podjąć wyzwanie”