Jak ją wynaleziono?…

Oczywiście przez przypadek. Legenda głosi, jakoby chiński cesarz Shen Nung, w trakcie jednej ze swoich podróży, zapragnął ugasić pragnienie gorącą wodą. Zaczął wtedy wiać wiatr, który zerwał parę listków z drzew znajdujących się nad głową cesarza i wrzucił je do kociołka z wrzącą wodą. Shen Nung spróbował napoju i …. zakochał się w nim.
Odtąd herbata na zawsze zagościła w chińskich domach. Chińczycy chcąc uczcić wyjątkowe okazje kupowali specjalną herbatę i zapraszali do siebie mistrza herbacianego, który pomagał im zaparzyć ją w odpowiedni sposób. Była ona otaczana wielkim szacunkiem. W Japonii zaś traktowano ją wręcz jako świętość.

Początek herbaty w Europie kojarzony jest z Holendrami, którzy przywieźli ją do swojego kraju w połowie XVII wieku i przez prawie 50 lat byli jej jedynymi importerami w Europie. Około 1660 roku herbata trafiła do Anglii i zyskała tam popularność, na początku wśród elit. Z biegiem czasu stawała się coraz bardziej powszechna i w taki sposób, w szybkim czasie dotarła także do Polski. Ze względu na wysoką cenę napój ten początkowo był pity jedynie na dworze królewskim, dworach magnackich oraz w domach bogatej szlachty i mieszczan. W XIX wieku nastąpiło dalsze jej upowszechnienie dzięki samowarom sprowadzonym przez wojska rosyjskie.

Legend związanych z herbatą jest wiele. Jedne dotyczą poszczególnych herbat, inne tłumaczą jej wyjątkowe właściwości, jeszcze inne mówią o niecodziennych technikach zrywania liści przez małpy. W jednej kwestii, wszystkie te legendy są zgodne … herbata to wspaniała roślina, której zaparzenie daje królewski wręcz napój.

Ceremonia parzenia herbaty

Herbata pochodzi z jednej rośliny, Camellia Sinensis, ale uprawiana jest w wielu różnych krajach, o różnych uwarunkowaniach geograficznych i klimatycznych, na różnego rodzaju glebie. Wszystkie te naturalne czynniki mają wpływ na finalny smak herbaty. Praca botaników na przestrzeni lat spowodowała powstanie nowych odmian krzewu herbacianego i dzisiaj znane są 23 gatunki herbaty w 380 różnych odmianach.

Mówi się, że prawdziwy jej amator powinien mieć czajniczek z Yizing, miasta w chińskiej prowincji Jiangsu. Wyrabia się je tam od czasów dynastii Tang (618-906), z glinki zwanej zisha. Ma ona mikroskopijne pory, dzięki którym czajniczki z czasem tak przesiąkają aromatem herbaty, że przy każdym kolejnym zaparzaniu bukiet staje się jeszcze pełniejszy.

My dzisiaj, zalewając torebkę herbaty gorącą wodą, nie poświęcamy tej czynność zbyt wiele uwagi. Są natomiast miejsca na świecie, gdzie przygotowywanie herbaty jest do dziś rytuałem. W kulturze japońskiej na przykład, ceremonię picia herbaty prowadzi mistrz, czyli osoba, która ma ogromną wiedzę na temat rodzajów herbat, długości, sposobu parzenia oraz temperatury wody. Cały rytuał przebiega w określony sposób. Uczestnicy muszą zachowywać się spokojnie, a podczas rozmów poruszać niekontrowersyjne tematy. Otoczenie, w którym pije się herbatę, powinno być urządzone w minimalistycznym stylu. W czasie ceremonii ważny jest też wiek gości, a najstarszych uczestników spotkania darzy się największym szacunkiem.
Słynna jest również tradycja picia herbaty w Wielkiej Brytanii. Five o`clock większości osób kojarzy się z piciem herbaty z dodatkiem mleka. Ten moment dnia wyznaczał porę podwieczorków. Dzisiaj wielu Anglików kultywuje tę tradycję, choć ze względu na szybki styl życia coraz trudniej znaleźć chwilę dla siebie

Rodzaje herbaty i jej właściwości zdrowotne

Badania potwierdzają, że herbata posiada długą listę korzyści zdrowotnych. Zwiera antyoksydanty, które zwalczają stany zapalne w naszym organizmie. Napar herbaciany zapobiega również zatorom w naczyniach krwionośnych, a regularne jego picie obniża ryzyko wystąpienia udaru lub zawału serca. Herbata poprawia procesy komórkowe w mózgu – proces myślenia i zapamiętywania. Ci, którzy piją ją regularnie maja znacznie większą gęstość kości i wolniejsze tempo utraty masy kości.

Czarna herbata (Assam) – najpopularniejsza herbata w Europie. Dzielona jest na kilka kategorii w zależności od tego, z jakiej części rośliny pochodzą liście. Za najcenniejsze uważa się drobne listki, znajdujące się na samej górze krzewu. Najlepsze są te, których nie łamie się mechanicznie, ale zbiera wyłącznie ręcznie. Do produkcji herbat ekspresowych używa się tzw. pyłu, czyli resztek, które odpadną z krzewu lub zostaną z produkcji herbat liściastych.
Zdrowotne właściwości czarnej herbaty związane są przede wszystkim z zawartymi w niej flawonoidami, które spowalniają proces starzenia się. Czarna herbata wspomaga też odchudzanie, pobudza krążenie krwi oraz dobrze wpływa na układ pokarmowy.

Zielona herbata (Sencha) – jest to susz zebrany z tego samego krzewu co czarna herbata, jednak niepoddany procesowi fermentacji, dzięki czemu zawiera więcej dobroczynnych składników. Od wieków twierdzi się, że Azjaci długowieczność zawdzięczają właśnie zielonej herbacie, która jest tam najpopularniejsza. Z obserwacji wynika też, że osoby pijące regularnie napar z Senchy rzadziej zapadają na choroby serca i niektóre nowotwory. Picie zielonej herbaty zaleca się też osobom walczącym z nadwagą.

Czerwona herbata (Pu – erh) – w przeciwieństwie do zielonej herbaty, jej liście poddaje się specyficznemu procesowi fermentacji. Napar jest ciemniejszy i ma intensywniejszy smak niż czarna herbata. Pu-erh jest uważana za najskuteczniejszą w spalaniu tłuszczu i utrzymywaniu właściwego poziomu cholesterolu we krwi.

Niebieska herbata (Oolong) – nazywana jest niebieską od koloru suszu. Produkuje się ją głownie w Chinach i na Tajwanie. Oolong jest bogata w przeciwutleniacze, dzięki czemu spowalnia proces starzenia się komórek, na dłużej zachowując młodość nie tylko skóry, ale całego ciała. Poprawia pamięć i koncentrację, a także działa przeciwnowotworowo.

Biała herbata (Silver needle) – najdelikatniejsza z herbat. Powstaje w Chinach z młodych liści i pąków zbieranych wiosną. Nie jest poddawana fermentacji. Kolor naparu jest bardzo jasny. Regularne picie białej herbaty zwalcza wolne rodniki i obniża ciśnienie krwi. Podejrzewa się, że wspomaga także profilaktykę nowotworową.

Herbaty ziołowe i owocowe

Ziołowa herbata yerba-mate, czyli napar z ostrokrzewu, ma wiele cudownych właściwości. Zawiera mnóstwo witamin, głównie z grupy B, ale również A, C, E oraz sole mineralne mi.in. magnez, wapń, żelazo i potas. Kubek yerba mate poprawia koncentrację, pracę mózgu, niweluje stres i poprawia humor. Pomaga także w utrzymaniu smukłej sylwetki.
Herbaty owocowe np. z żurawiny, malin, dzikiej róży, jeżyn czy hibiskusa wyróżniają się smakiem i aromatem, ale też dużą zawartością przeciwutleniaczy (szczególnie napar z dzikiej róży.) Herbaty te powstają z suszu owocowego, bez dodatku liści Camellia sinensis, więc tak naprawdę nazywanie ich herbatami jest tylko zwyczajowe. Ich zdrowotne właściwości ukryte są w suszu.

Jak i z czym pić herbatę?

Smakosze często są zdania, że dobra herbata, dobrze zaparzona i dobrze podana nie wymaga żadnych dodatków. Jest jednak kilka dodatków, które zwracają uwagę szczególnie jesienią.

Wśród owoców wskazać należy jabłka, gruszki, śliwki i żurawinę. Dodatek świeżych lub suszonych owoców wspaniale wzbogaca smak naparu. Świeże, soczyste jabłko jest doskonałą alternatywą dla cytryny w czarnej herbacie i koniecznie w duecie z kilkoma świeżymi, przekrojonymi żurawinami.

Wśród korzennych przypraw dobrze sprawdzi się rozgrzewający imbir, goździki i kurkuma. W zimowe, świąteczne wieczory sięgnijmy po anyż, cynamon i kardamon. Wzbogacenie herbaty w sok z malin, imbir, goździki, cynamon, skórkę pomarańczową czy plasterek cytryny nada napojowi zupełnie nowego smaku oraz pozwoli lepiej rozgrzać się i zadbać o swoje zdrowie.

Do słodzenia polecany jest miód, ciemny cukier oraz syrop klonowy. Warto też wypróbować sok z agawy lub z pigwy.

Dodatków do herbaty jest dużo. Należy jednak pamiętać o tym, by dodawać je do herbaty, gdy ona delikatnie przestygnie.

Czy wiesz, że….