Senna prokrastynacja (z ang. revange bedtime procrastination) – co to?

• To zjawisko, kiedy ludzie, którzy czują, że nie mają kontroli nad swoim życiem w ciągu dnia (np. ze względu na pracę), więc rezygnują z pójścia wcześniej spać, gdyż chcą odzyskać poczucie wolności i decyzyjności podczas późnych godzin nocnych.
• Termin ten wywodzi się z Chin, gdzie w oryginale brzmi bàofùxìng áoyè. W dosłownym tłumaczeniu oznacza to „zemsta za siedzenie do późna”.
• Senna prokrastynacja nie ma nic wspólnego z brakiem zmęczenia czy trudnościami z zaśnięciem – jest to świadomy wybór, gdy chcemy odzyskać kontrolę nad naszym czasem wolnym.
• W momencie, gdy decydujemy się odłożyć sen na później, zazwyczaj robimy rzeczy, które sprawiają nam przyjemność, np. oglądamy nasz ulubiony serial, czytamy książki, przeglądamy media społecznościowe.
• W ten sposób chcemy jak najbardziej odłożyć w czasie obowiązki, które czekają na nas następnego dnia. Myślimy: „Im później pójdę spać, tym później przyjdzie jutro, a z nim znowu ogrom pracy”.

Wpływ technologii na senną prokrastynację:

• Niebieskie światło emitowane przez ekrany zaburza wywarzanie melatoniny, przez co trudniej nam zasnąć.
• Łatwo się uzależniamy od mediów społecznościowych. Trudność z odłożeniem telefonu to kolejny powód, dla którego do późna nie śpimy.
• Dodatkowo, szeroka oferta platform streamingowych daje nam dostęp do niezliczonych filmów i seriali. W przeciwieństwie do zwykłej telewizji, możemy wybrać dokładnie to, na co mamy ochotę, a to wzmacnia nasze zaangażowanie.

Konsekwencje ciągłej prokrastynacji sennej:

• rozregulowany rytm dobowy,
• spadek koncentracji i trudności z pamięcią,
• zwiększone poczucie zmęczenia,
• zwiększone ryzyko depresji i zaburzeń lekowych,
• trudności z regulacją emocji,
• osłabienie odporności,
• zaburzenia hormonalne (m.in. podwyższony kortyzol, czyli hormon stresu),
• zaburzenia metabolizmu,
• zwiększone ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych (m.in. nadciśnienia tętniczego).

Co możemy zrobić, by kłaść się wcześniej spać?

• Warto stworzyć sobie wieczorną rutynę, która będzie nas wyciszać i relaksować. Dzięki schematowi działania przygotowanie się do snu i szybkie zaśnięcie nie będzie dla nas trudnością, a przestrzenią do zadbania o siebie. Możemy podczas kąpieli puścić w tle ulubioną muzykę lub zapalić świeczkę, której zapach będzie się nam kojarzyć z relaksem.
• Ważne jest także, by w ciągu dnia znaleźć chwilę, nawet 15 minut, dla siebie i przeznaczyć go na przyjemną aktywność – może to być spacer na świeżym powietrzu, czytanie książki czy medytacja. Oderwanie się od obowiązków i moment na to, na co mamy akurat ochotę, zwiększa poczucie swobody i decyzyjności.
• Zaleca się także ograniczenie czasu przed ekranem, szczególnie w godzinach wieczornych. Jednocześnie, w ciągu dnia dużo czasu spędzamy w mediach społecznościowych. Gdy ograniczymy czas na telefonie, przekonamy się, jak dużo czasu możemy zyskać na inne aktywności.

Senna prokrastynacja jest zjawiskiem, który występuje, gdy człowiek czujemy, że nie mamy kontroli nad czasem wolnym. Znając powody i skutki odkładania snu na potem, możemy podjąć kroki, aby wyjść z tego schematu, który negatywnie wpływa na nasze zdrowie.