Od 1992 roku, 13 sierpnia każdego roku, organizowany jest Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych, który ma zwrócić naszą uwagę na to, jak wygląda ich codzienność i z jakimi trudnościami się mierzą w świecie skonstruowanym dla praworęcznych.

Co warto wiedzieć o osobach leworęcznych?

• Leworęczność oznacza większy komfort w używaniu lewej ręki w wykonywaniu czynności manualnych, takich jak chwytanie, podnoszenie, pisanie itp.
• Jakie ma znaczenie dominacja jednej półkuli mózgu? U osób praworęcznych dominuje półkula lewa, która odpowiada za analityczne i logiczne myślenie, natomiast u osób leworęcznych dominuje półkula prawa, która jest odpowiedzialna za kreatywne i abstrakcyjne myślenie.
• W Polsce szacuje się, że około 10% społeczeństwa stanowią osoby leworęczne. W innych rejonach świata ten odsetek może się zdecydowanie różnić. W niektórych kulturach, np. w wielu krajach Azji, leworęczność jest stygmatyzowana, a używanie lewej ręki kojarzone jest z nieczystością i brakiem manier. Dlatego m.in. w Chinach tylko 3% społeczeństwa posługuje się swoją lewą ręką jako dominującą.
• Uważa się, że leworęczność to cecha dziedziczna. Badania wskazują, że u pary, w której obie osoby są leworęczne, występuje 50% szans, że ich potomstwo także będzie miało dominującą lewą rękę. U par praworęcznych, szansa na leworęcznego potomka spada do 2%.

Leworęczność u dzieci:

• To, którą ręką głównie będzie się posługiwało dziecko w przyszłości, można zauważyć już, gdy jest ono w wieku niemowlęcym. Warto wtedy zwrócić uwagę m.in. na to, w którą stronę dziecko obraca główkę. Jeśli obraca ją w prawo, oznacza to, że będzie w przyszłości osobą praworęczną. Jeżeli jednak częściej wybiera lewą stronę, prawdopodobnie dominująca będzie jego prawa półkula mózgowa. Możemy także przypatrzeć się, której rączki używa maluch do chwytania, trzymania czy wskazywania rzeczy. To, która ręka będzie u niego dominująca, utrwala się do 3. roku życia.
• Rodzice nie powinni „przestawiać” leworęcznego dziecka na posługiwanie się prawą ręką. Ta praktyka była dawniej popularna w Polsce, natomiast teraz jest odradzana przez specjalistów od prawidłowego rozwoju dziecka. Nawet jeśli młody człowiek nauczy się np. pisać prawą ręką, takie „naprawianie” może mieć negatywne skutki dla jego samooceny, nasilić poczucie odmienności czy odrzucenia.
• Rodzice powinni zadbać o to, by dziecko miało odpowiednie warunki do rozwoju, szczególnie, gdy rozpoczyna swoją przygodę z edukacją szkolną. Warto poprosić nauczyciela, by ułatwił leworęcznym dzieciom naukę, np. tak usadowił leworęczne dzieci w klasie, by pisząc, nie zderzały się łokciami z praworęcznymi, co może wywoływać frustrację obu stron. Warto także zadbać o odpowiednie przybory szkolne, np. pióro kulkowe, którego tusz nie rozmazuje się tak łatwo pod ręką, czy nożyczki, które są specjalnie wyprofilowane pod lewą dłoń. Takie drobne rzeczy sprawią, że dziecko nie będzie postrzegać swojej leworęczności jako ograniczenie.

Czym charakteryzują się osoby leworęczne?

• W związku z silniej rozwiniętą prawą półkulą mózgu, osoby leworęczne są uważane za bardziej spostrzegawcze, kreatywne i skłonne do myślenia poza schematami.
• Badania wskazują, że leworęczni posiadają często szerszy zasób słownictwa i z większą łatwością przychodzi im nauka języków obcych niż osobom praworęcznym.
• Mają większą łatwość w rozwiazywaniu skomplikowanych problemów i lepszą orientację wzrokowo-przestrzenną.
• Wśród osób leworęcznych jest procentowo więcej osób o ponadprzeciętnym ilorazie inteligencji (IQ>140).
• Leworęczni mogą wykorzystać swoją silniejszą lewą rękę jako przewagę w wielu sportach, tj. tenisie czy boksie, w których przeciwnik nie jest przyzwyczajony do ciosów czy odbić z lewej ręki.

Leworęczni w świecie praworęcznych:

• Dawniej posługiwanie się lewą ręką traktowano jak zaburzenie, które starano się na siłę zmienić.
• Większość rzeczy na świecie stworzona jest pod osoby praworęczne: od standardowego kształtu nożyczek, po umieszczenie skrzyni biegów w pojazdach.
• Częste odczuwanie wykluczenia czy niedopasowania do realiów sprawia, że osoby leworęczne narażone są na stres.
• Osoby leworęczne mogą mieć trudności z pisaniem, gdyż zasłaniają sobie dłonią litery, które już zapisały. Frustrujące może być także brudzenie dłoni i zeszytów przez rozcieranie ręką zapisanych słów.

Na świecie jest mnóstwo sławnych osób, które są leworęczne. Należą do niech przedstawiciele wielu dziedzin, m.in. kultury, sportu i polityki:

• Ludwig van Beethoven, niemiecki kompozytor i pianista
• Sting, brytyjski piosenkarz i multiinstrumentalista
• Leonardo da Vinci, włoski artysta i uczony
• Hans Christian Andersen, duński pisarz i poeta
• Albert Einstein, niemiecki fizyk i noblista
• John McEnroe, amerykański tenisista
• Marilyn Monroe, amerykańska aktorka
• Napoleon Bonaparte, francuski wojskowy i polityk, były cesarz Francuzów
• Winston Churchill, brytyjski mąż stanu i były Premier Wielkiej Brytanii

Wbrew błędnym opiniom, osoby leworęczne nie są mniej sprawne manualnie. Ich zdolność do nieszablonowego myślenia i kreatywność są wartościowe. Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych przypomina nam, że warto zadbać w szkołach o potrzeby osób leworęcznych. Dodatkowo, zwiększa świadomość nauczycieli, aby wspierać leworęcznych uczniów i zadbać o narzędzia, które nie wykluczają ich z codziennych czynności.