Higiena cyfrowa
Dorośli ze smartfonów korzystają średnio ponad 5 godzin dziennie. Dzieci nawet od 3 do 5 godzin dziennie. W ostatnim roku na świecie przybyło 98 milionów internautów oraz 138 milionów użytkowników serwisów społecznościowych, a z dostępu do Internetu korzysta obecnie 5,16 miliarda ludzi.
Dzieje się to za sprawą nowoczesnych technologii i urządzeń, które ułatwiają nam codzienne funkcjonowanie oraz sprawiają, że jesteśmy na bieżąco z informacjami o tym, co dzieje się zarówno na świecie, jak i … u naszych znajomych. Niestety, nadmierne wpatrywanie się w ekran może stanowić ogromne zagrożenie dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego – w tym do ograniczenia aktywności fizycznej, dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, zaburzeń snu, zmęczenia, spadku koncentracji, problemów ze wzrokiem i słuchem, wypadków i urazów. Jak tego uniknąć? Jak postępować, by chronić swoje zdrowie?
Poznaj podstawowe zasady higieny cyfrowej.
Czym jest higiena cyfrowa?
Higieną cyfrową są określone czynności i zachowania, które zapewnią nam bezpieczne korzystanie z urządzeń elektronicznych oraz z nowoczesnych technologii tak, by nie stanowiły zagrożenia dla naszego życia i zdrowia.
Najważniejsze zasady
Stawianie granic i kontrola używania urządzeń elektronicznych:
Kontroluj czas ekranowy:
- Zwracaj uwagę na to, ile ty lub twoje dziecko spędza czasu, używając telefonu, laptopa, tabletu, konsoli do gier czy też oglądając telewizję.
- Spróbuj ograniczać ten czas na tyle, na ile jest to możliwe.
- Kontroluj czas spędzany przez ekranami urządzeń elektronicznych jedynie dla rozrywki.
Badania wskazują, że tylko 14,3% badanych kontroluje swój czas ekranowy – czy jesteś w tej grupie?
Ograniczaj kontakt z urządzeniem ekranowym:
- Unikaj nieustannego trzymania przy sobie telefonu. Nie noś go przy sobie w domu. Pilnuj w tym zakresie również dzieci.
- Ogranicz liczbę powiadomień w smartfonie i komputerze. Wycisz dźwięki.
- Jeśli nie jest to związane z twoja pracą, unikaj sprawdzania wiadomości oraz powiadomień za każdym razem, gdy zauważysz lub usłyszysz ich nadejście.
Badania wskazują, że 21,9% dorosłych ogranicza liczbę powiadomień w telefonie lub komputerze, a 7,7% osób unika sprawdzania powiadomień za każdym razem, gdy zauważą ich nadejście – czy jesteś w tej grupie?
Skupiaj się wyłącznie na bieżących czynnościach:
- Usuwaj telefon z zasięgu wzroku podczas pracy lub wykonywania innej czynności wymagającej skupienia.
- Wyłącz aplikacje, gry i powiadomienia z portali społecznościowych podczas pracy czy nauki.
- Na bieżąco usuwaj aplikacje lub programy, z których już nie korzystasz.
20,3% badanych usuwa telefon z zasięgu wzroku podczas wykonywania czynności wymagających skupienia – czy jesteś w tej grupie?
Bezpieczne używanie Internetu i urządzeń ekranowych:
Bezpiecznie udostępniaj dane osobowe:
- Zanim opublikujesz w Internecie dane osobowe, zdjęcia lub inne informacje osobiste, rozważ negatywne konsekwencje tego kroku.
- Przyjmuj zaproszenia do sieci znajomych tylko wtedy, gdy są one od osób, które znasz.
- Jeśli chcesz użyć nowej aplikacji np. w serwisie społecznościowym, zwróć uwagę na to, do jakich informacji żąda ona dostępu.
Najnowsze badania mówią, że 40,2% osób sprawdza, jakie dane na swój temat zostawiają w aplikacjach i na platformach internetowych. 51,6% osób rozważa negatywne konsekwencje przed upublicznieniem danych osobowych, a aż 61,4% badanych nie przyjmuje zaproszeń do sieci znajomych od osób, których nie zna. Czy jesteś w tych grupach?
Chroń telefon i komputer przed złośliwym oprogramowaniem lub kradzieżą danych:
- Pliki i aplikacje pobieraj tylko ze znajomych i sprawdzonych źródeł. Tej samej zasady trzymaj się przy otwieraniu wiadomości lub przesłanych linków.
- Regularnie, gdy tylko pojawi się nowa wersja, aktualizuj oprogramowanie antywirusowe.
- Używaj tylko tych sieci WIFI, które znasz.
- Chroń swoje hasła w urządzeniach elektronicznych. Unikaj używania tego samego hasła do wielu kont, regularnie zmieniaj hasła, nie udostępniaj ich innym osobom.
- Na kontach i w mediach społecznościowych stosuj uwierzytelnianie wieloetapowe w postaci dodatkowej weryfikacji podczas logowania.
Co ciekawe, tylko 37,4% dorosłych stosuje uwierzytelnianie wieloetapowe, tylko 44,9% chroni swoje hasła w urządzeniach. 57,4% badanych korzysta tylko ze znanych sieci WIFI, a aż 58,7% otwiera wiadomości lub klika w linki pochodzące jedynie ze znanych źródeł.
Tworzenie i odbieranie informacji w Internecie:
Twórz odpowiedzialne treści:
- Jeśli piszesz posty lub komentarze w Internecie, zwracaj uwagę, że to co piszesz może mieć konsekwencje zarówno dla ciebie jak i dla innych osób oraz może wpływać na bezpieczeństwo lub samopoczucie innych.
Według badań aż 94,8% użytkowników zabiera głos w Internecie, ale tylko 54,3% z nich zwraca uwagę na to co pisze i jakie może to mieć konsekwencje.
Dobieraj i weryfikuj treści:
- Dobieraj treści, które chcesz widzieć w Internecie.
- Ogranicz zaufanie do treści, które widzisz w Internecie – nie wierz we wszystko co tam widzisz i o czym czytasz.
- Sprawdzaj źródła informacji zdobytych w Internecie. Zgłaszaj administratorom danej strony lub aplikacji niepokojące wpisy, zastraszanie, nieprawdziwe wiadomości lub fałszywe profile, na które trafiłeś.
Aż 89% badanych trafia w Internecie na treści naruszające prawo, ale dopiero co 5 osoba zgłasza to administratorom danej strony lub aplikacji.
Inne zalecane zachowania prozdrowotne związane z używaniem Internetu oraz urządzeń elektronicznych:
Dbaj o jakość snu:
- Unikaj używania telefonów 1-2 godziny przed snem.
- Nie kładź też telefonu przy ani w łóżku.
Podczas spożywania posiłków:
- Unikaj telefonu w zasięgu wzroku.
- Unikaj podjadania w czasie używania telefonu, pracy na komputerze czy też podczas oglądania telewizji.
Dbaj o prawidłową pozycję ciała i codzienną aktywność fizyczną:
- Przyjmuj wygodną, wyprostowaną i nieskrępowaną pozycję ciała podczas używania urządzeń elektronicznych
- Unikaj zbyt długiego przebywania w bezruchu. Rób przerwy i zmieniaj pozycję ciała.
- Codziennie przeznacz przynajmniej 30 minut na aktywność fizyczną.
- Nie pochylaj głowy podczas korzystania z telefonu.
Przestrzegaj przepisów ruchu drogowego – pozwoli to zapobiec wypadkom i urazom:
- Pamiętaj o respektowaniu przepisów zabraniających korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię, przez przejście dla pieszych, ścieżkę rowerową oraz torowisko.
- Przestrzegaj przepisu zabraniającego osobie kierującej autem lub rowerem, korzystania z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku.
Dlaczego stosowanie tych zasad jest tak ważne?
Mimo, że skutki nadmiernego korzystania ze smatrfonów, urządzeń elektronicznych oraz z Internetu, nie są jeszcze do końca odkryte i wciąż trwają nad nimi badania, wiadomo już, że nadmierne korzystanie z tego typu urządzeń negatywnie wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychospołeczne. Nadużywanie urządzeń elektronicznych, a więc nieprzestrzeganie higieny cyfrowej wiąże się z rozwojem depresji, lęku oraz niskiego poczucia własnej wartości zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci. Nagminny kontakt ze smartfonem jest szkodliwy dla mózgu – wpływa na pamięć, uwagę oraz zdolność uczenia się. Natłok obrazków, filmów oraz informacji, które na co dzień widzimy, czytamy i których poszukujemy w Internecie sprawia, że nasz mózg w pewnym momencie ma już dość. Następuje przeładowanie informacjami, które z kolei skutkuje pogorszeniem pamięci, niepokojem, rozdrażnieniem, bólami głowy, dekoncentracją czy też częstym robieniem błędów nawet podczas najprostszych czynności. Z tego właśnie powodu tak ważny jest umiar i stosowanie zasad bezpiecznego korzystania z urządzeń elektronicznych oraz z Internetu. My dorośli możemy wprowadzić je w swoje życie wyłącznie samodyscypliną. Dzieciom i młodzieży zaś potrzebna jest edukacja uświadamiająca oraz jasne sformułowanie zasad korzystania z urządzeń, a w niektórych przypadakch kontrola rodzicielska. kontrola rodzicielska. Kontakt z telefonem musi być uporządkowany tak, by to telefon służył nam, a nie odwrotnie. Pamiętajmy, że każdego dnia potrzebny jest czas bez telefonu, a wtedy nie może znajdować się on w zasięgu naszego wzroku ani słuchu.
Źródła: