Polacy to naród bardzo rodzinny, dlatego niezwykle ważna jest dla nas troska o najbliższych. Jak wynika z ostatniego raportu pt. „Mapa ryzyka Polaków” przygotowanego w 2021 roku przez Polską Izbę Ubezpieczeń − wśród dziesięciu zdarzeń, których najbardziej się obawiamy, aż sześć dotyczy zdrowia. Szczególnie lękamy się zachorowania najbliższej osoby (87 proc.), a także śmierci członka naszej rodziny (85 proc.). Potrzeba posiadania planu „B” odgrywa coraz większą rolę w naszym myśleniu o zabezpieczeniu finansowej przyszłości rodziny.
Oto kilka sposobów, które mogą nam w tym pomóc:
1. Warto rozmawiać o przyszłości
Zrozumiałe jest, dlaczego ludzie wolą unikać niezręcznych i trudnych tematów rozmów. Jednak jeśli nie rozmawialiśmy do tej pory o możliwych (niekoniecznie pozytywnych) scenariuszach przyszłości, tym bardziej planowanie jej może stanowić nie lada wyzwanie. Jak zatem podjąć dialog na trudny temat? Najlepiej w dobrym miejscu i w odpowiednim czasie. Na początek do takiej rozmowy warto wybrać ustronne zacisze i chwilę, kiedy nic nie będzie rozpraszać naszej uwagi. Warto też wybrać czas, w którym nie gonią nas terminy, nie martwią inne sprawy rodzinne czy zawodowe. Taką rozmowę warto zaplanować, dobrze się do niej przygotować i uzgodnić jej przebieg z bliskimi. W końcu będziemy rozmawiać o przyszłości finansowej rodziny, gdyby coś nam się stało.
2. A może rozważyć testament?
Po śmierci zostawiamy po sobie moc wspomnień, ale też materialne dobra: nieruchomości, biżuterię, papiery wartościowe, obrazy, zbiory książek czy samochody. W przypadku, gdy nie zamierzamy zdawać się na przepisy spadkowe, a szczególnie wtedy, gdy chcemy podzielić majątek inaczej niż stanowi ustawowe dziedziczenie, możemy wyrazić swoją intencję za pomocą testamentu. Jeśli chodzi o reguły co do formy testamentu nie są one zbyt szczegółowe – wystarczy wola spisana odręcznie na kartce papieru, opatrzona podpisem i datą. Oprócz testamentu tzw. zwykłego istnieje testament notarialny, który ma formę aktu notarialnego, sporządzonego w kancelarii notarialnej. Dodatkowo dokument przechowywany u notariusza jest chroniony przed zniszczeniem, zaginięciem czy wprowadzeniem w nim zmian.
Innym ważnym powodem, dla którego warto sporządzić testament, jest sytuacja, gdy chcemy zabezpieczyć przyszłość dzieci. Nie tylko możesz w nim wskazać kto będzie dziedziczył, ale także – gdy spadkobiercą jest małoletni – możesz wskazać, kto będzie miał pieczę nad tym majątkiem do czasu, gdy małoletni dorośnie. Oczywiście taki zarządca nie może dowolnie dysponować majątkiem dziecka, który otrzyma ono w spadku. Jako spadkodawca możesz więc wyznaczyć dowolną osobę, bliskiego krewnego albo nawet kogoś zupełnie niespokrewnionego jako zarządcę majątkiem, który odziedziczy małoletni.
Mówiąc o testamencie warto podkreślić tu również rolę zachowku. To świadczenie chroniące najbliższych zmarłego, które stanowi kompromis pomiędzy zagwarantowaną spadkodawcy swobodą rozdysponowania majątku na wypadek śmierci, a prawem bliskich do udziału w majątku zmarłego członka ich rodziny. Prawo do zachowku przysługuje między innymi rodzicom, dzieciom, wnukom i małżonkowi/ małżonce spadkodawcy.
3. Ważna rola opiekuna prawnego
Sporządzając testament warto wcześniej przemyśleć komu powierzylibyśmy opiekę nad dziećmi, gdyby coś nieoczekiwanego nas spotkało. To niezwykle trudna decyzja i wielu rodziców nie ma formalnego, spisanego planu, kto zaopiekuje się ich dziećmi, jeśli nie będzie ich już w pobliżu. Jednak powołanie opiekuna prawnego jest czymś, co warto rozważyć i dodać w zapisach testamentu.
Opiekun prawny to osoba dorosła wyznaczona do opieki nad małoletnim dzieckiem w przypadku śmierci obojga rodziców – to jest przed osiągnięciem przez dziecko wieku dorosłego. Szczególnie warto zrobić to, gdy mamy możliwość dokonania takiej decyzji w komfortowych warunkach. Zaznaczyć należy jednak, iż wskazanie w testamencie osób, które miałyby się zaopiekować dzieckiem na wypadek śmierci rodziców, nie jest wiążące dla sądu. Na pewno sąd opiekuńczy w czasie sprawy ustalenia miejsca zamieszkania dziecka oraz powierzenia opieki nad nim będzie brał pod uwagę wolę rodziców, jednak wolą tą nie będzie związany i zbada sprawę pod kątem dobra dziecka.
Chociaż – na szczęście – jest mało prawdopodobne, że takie osoby będą kiedykolwiek potrzebne, to właśnie wyznaczenie opiekuna nieletnich dzieci w testamencie może pomóc w uniknięciu nieporozumień między członkami rodziny w razie nieoczekiwanego zdarzenia. Zdecydowanie warto w tej sytuacji zwrócić się wcześniej do wybranej osoby i ustalić, czy wyraża na to zgodę i jest zdolna wziąć na siebie tę odpowiedzialność.
4. Warto zadbać o ubezpieczenie na życie
Innym sposobem ochrony bliskich (i zapewnienia sobie spokoju ducha) jest zakup polisy ubezpieczeniowej na życie. Jest to kolejny ważny czynnik, który należałoby wziąć pod uwagę, jeśli planujemy zabezpieczyć finansowo rodzinę.
Ciężko pracujemy każdego dnia, aby spełnić obecne i przyszłe potrzeby oraz marzenia swojej rodziny. Jednak kto zajmie się dobrem bliskich, jeśli stanie nam się coś niefortunnego? Warto szczególnie zadbać o polisę ubezpieczeniową dla głównego żywiciela rodziny, gdyż dobrze dopasowany produkt stanowi plan „B” dla rodzinnych zobowiązań finansowych, gdy takiej osoby zabraknie. Oznacza to, że jeśli zdarzy się nieprzewidziane, rodzina może wykorzystać te pieniądze na opłacenie codziennych rachunków i wydatków oraz przyszłych zobowiązań (kosztu nauki, wesela) jednocześnie zachowując dotychczasowy standard życia.
Osoba przez nas uposażona otrzyma wypłatę świadczenia, która nie wchodzi w skład masy spadkowej oraz nie podlega podatkowi dochodowemu. Polisa również jest dobrym rozwiązaniem, gdy zleży nam na zabezpieczeniu po naszej śmierci bliskiej lecz niespokrewnionych osoby, np. przyjaciela lub wspieranej fundacji.
5. Czy notariusz może pomóc w zabezpieczeniu życiowej partnerki / życiowego partnera?
W Polsce zgodnie z dostępnymi danymi statystycznymi większość par decyduje się na zawarcie małżeństwa. Jednocześnie systematycznie rośnie odsetek dzieci rodzących się w związkach partnerskich. Jak wynika z raportu GUS za 2020 rok w Polsce to już ok. 25 proc. par. Polski ustawodawca jak dotąd nie uregulował jeszcze kwestii związków partnerskich, a osoby żyjące w takich związkach borykają się z różnymi wyzwaniami natury prawnej czy administracyjnej.
Warto jednak pamiętać, że obok wymienionych w Kodeksie umów (sprzedaż, najem, darowizna i inne) prawo dopuszcza zawieranie umów, których zarówno tytuł jak i postanowienia w nich zawarte strony mogą kształtować o tyle, o ile nie naruszają one innych przepisów prawa. W tym miejscu pojawia się możliwość zawarcia umowy, którą strony mogą ukształtować określając np. jako „umowa partnerska”.
Strony mogą określić długość obowiązywania umowy, lub uznać, że jest zawierana na czas nieokreślony. Strony tej umowy, nazwane w niej „partnerami”, mogą określić wszelkie wzajemne prawa i obowiązki. Szerokie pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego pozwoli partnerce/partnerowi np. na załatwienie w imieniu partnera spraw urzędowych i sądowych, kupna-sprzedaży samochodu, nieruchomości czy też otrzymania dostępu do produktów lub usług bankowych, a także opieki medycznej w razie choroby partnera.
6. Rozważ skorzystanie z pomocy eksperta
Rozmowa z ekspertem pomoże uzyskać najlepsze wskazówki w trosce o bezpieczeństwo finansowe rodziny.
Jeśli chodzi o tworzenie planów, o których wspomnieliśmy powyżej, pomoc eksperta może być nieoceniona. Na przykład prawnik może realnie pomóc w napisaniu testamentu, a w sprawie dobrze dobranej polisy ubezpieczeniowej warto wcześniej porozmawiać z doradcą ubezpieczeniowym. W Unum Życie taką osobą będzie Life Protection Advisor, czyli profesjonalny doradca, który rozumiejąc sytuację klienta – zarówno życiową, jak i finansową – pozwala spojrzeć na finanse osobiste z szerszej perspektywy. W oparciu o rzetelną wiedzę i informacje „uszyje” on precyzyjnie dopasowany plan ubezpieczeniowy „skrojony” do naszych wymagań i możliwości finansowych.
Dzięki odpowiednim strategiom planowania z wyprzedzeniem, finansowa przyszłość naszej rodziny może wyglądać znacznie jaśniej, a my zyskamy spokój ducha wiedząc, że chronimy bliskich, których kochamy.
Bibliografia:
- https://dobrytestament.pl/blog/dlaczego-warto-napisac-testament-powod-nr-1/
- https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1419427,kiedy-testament-jest-wazny.html
- https://unicef.pl/chce-pomoc/nasze-programy/ponadczasowi/testament-notarialny
- https://piu.org.pl/raporty/mapa-ryzyka-polakow-jak-ubezpieczyciele-odpowiadaja-na-potrzeby-spoleczenstwa/
- https://www.infor.pl/prawo/malzenstwo/konkubinat/699794,Zwiazek-partnerski-umowa.html
- https://slub-humanistyczny.pl/zwiazki-partnerskie-czy-polskie-prawo-na-nie-pozwala/
